همه ما به‌عنوان فردی که بخشی از زندگی خود را حداقل در مدارس سپری کرده است، به‌نوعی اهمیت تاثیر دکوراسیون محیط آموزشی بر یادگیری را لمس کرده‌ایم. طراحی محیط یادگیری نقش مهمی در افزایش نتایج یادگیری افراد دارد. طراحی محیط یادگیری درس شامل طیف وسیعی از فاکتورها و عوامل مانند فضای فیزیکی، چیدمان، مبلمان، رنگ، نور و فناوری است که به ایجاد یک محیط آموزشی مساعد کمک می‌کند. یک کلاس درس با طراحی خوب می‌تواند تعامل را تسهیل کند، خلاقیت را ارتقا دهد، یادگیری مشارکتی را تقویت کند و پیشرفت تحصیلی را بهبود بخشد. در این مقاله از دنیته ، تاثیر دکوراسیون بر یادگیری بر نتایج یادگیری افراد و بهترین شیوه‌ها را برای ایجاد محیط‌های یادگیری موثر را بررسی می‌کنیم.
افزایش پویایی با انعطاف پذیری چیدمان فضای آموزشی
فرض کنید در محیطی قرارگرفته‌اید که طراح آن فضا تشخیص داده است که رفتارهایی که در آن محیط انجام می‌دهید طبق خواست او شکل بگیرد و شما هیچ حق انتخابی ندارید. قطعاً چنین فضایی برای شما خسته‌کننده و کسالت‌بار خواهد بود. اغلب فضاهای آموزشی که تاکنون در ایران با آن برخورد کرده‌ایم چنین ماهیتی داشته‌اند.
یک فضای آموزشی منعطف، محیطی است که در آن به شرکت‌کنندگان استقلال بیشتری نسبت به نحوه یادگیری آنها داده می‌شود. شواهد نشان داده است که زمانی که افراد گزینه‌های بیشتری در کلاس درس به آنها داده می‌شود بهتر یاد می‌گیرند، بسیاری از فضاهای آموزشی از مدل‌های سنتی یادگیری معلم محور پیروی می‌کنند. طراحی فیزیکی یک محیط یادگیری انعطاف‌پذیر، نقش اساسی در مدیریت کلاس درس ایفا می‌کند، معلمان و محصل یا دانشجویان را قادر می‌سازد تا به روشی کار کنند و یاد بگیرند که به بهترین نحو با نیازها و ترجیحات آنها مطابقت داشته باشد. برای مثال چیدمان دایره‌ای می‌تواند تعامل را در فضای آموزشی افزایش دهد درحالی‌که چیدمان U شکل می‌تواند تمرکز و تعامل با معلم را بیشتر کند.
مزایای فضای آموزشی انعطاف‌پذیر عبارت‌اند از:
- تعامل بهتر
- احساس مالکیت بیشتر
- افزایش انگیزه برای یادگیری
- احساس ارزشمندی و احترام بیشتر
- هوشیارتر و سازنده‌تر
- کاهش استرس و اضطراب
- خودآگاهی بیشتر در هنگام یادگیری
- فعال شدن راهبردهای آموزشی جدید
- حس اجتماعی بهتر
- فرصت‌های بیشتر برای به اشتراک گذاشتن دانش
- رشد بلوغ شناختی
- افزایش آگاهی فضایی
- تخلیه انرژی اضافی و افزایش ضربان قلب و گردش خون
- ترشح مواد شیمیایی مفید در بدن به‌واسطه تحرک بیشتر
افزایش رغبت یادگیری با اهمیت دادن به رنگ فضای آموزشی
یکی دیگر از فاکتورهای تاثیر دکوراسیون داخلی بر یادگیری، رنگ است. استفاده از رنگ در طراحی فضاهای آموزشی می‌تواند بر رفتار، احساسات و فرآیندهای شناختی افراد یادگیرنده تأثیر بگذارد. رنگ‌ها می‌توانند عواطف و احساسات مختلفی را برانگیزند و رنگ‌های مختلف می‌توانند تأثیرات متفاوتی بر یادگیری داشته باشند. به‌عنوان‌مثال، آبی اغلب رنگ آرامش است، درحالی‌که قرمز هیجان افراد را تحریک می‌کند. استفاده از رنگ در طراحی فضاهای آموزشی باید عمدی و هدفمند باشد. تحقیقات نشان داده است که رنگ‌های خاص می‌توانند نتایج یادگیری را بهبود ببخشند. به‌عنوان‌مثال، رنگ سبز توانایی خواندن را بهبود می‌بخشد، درحالی‌که رنگ قرمز می‌تواند به تقویت حافظه کمک کند.
برای اینکه رنگ‌های کاربردی‌تر و موثر‌تری برای یک فضای آموزشی انتخاب شود، اول‌ازهمه باید بدانید که این فضای آموزشی برای چه گروه سنی طراحی می‌شود. هدف اصلی طراح داخلی یک فضای آموزشی باید ایجاد تعادل بین تحریک و تمرکز باشد. به‌عنوان‌مثال، مطالعات نشان داده‌اند که رنگ‌های اصلی مثل آبی، قرمز، زرد حس بازیگوشی را در افراد برمی‌انگیزد و بنابراین برای استفاده در مهدکودک‌ها و مدارس ابتدایی مناسب هستند. رنگ‌های ملایم، چه سرد و چه گرم، برای دوره راهنمایی و دبیرستان مناسب‌تر هستند، زیرا باعث افزایش توجه و کاهش حالت‌های اضطرابی می‌شوند که می‌تواند در بین دانش‌آموزان این گروه سنی رایج باشد. برای انتخاب رنگ‌های بهتر می‌توانید از افراد و مؤسساتی که خدمات دکوراسیون مراکز آموزشی ارائه می‌دهند کمک بگیرد.
ارتقا کیفیت یادگیری با نورپردازی اصولی فضای آموزشی
بر اساس مطالعاتی که انجام شده است، نور عامل اصلی توانایی مغز برای تمرکز است. افرادی که در فضاهای آموزشی با نور زیاد شرکت می‌کنند، نمرات بالاتری نسبت به افراد شرکت‌کننده در فضاهای آموزشی با نور کم کسب می‌کنند. نور ضعیف به‌طور حتم باعث آسیب به چشم نمی‌شود، اما می‌تواند در میزان جمع‌آوری اطلاعات توسط مغز تأثیرگذار باشد و آن را کاهش دهد.
بهترین نوع نور برای حداکثر بهره‌وری و یادگیری طبیعی و متعادل است. نور متعادل، نوری است که روشنایی لازم را برای واضح دیدن فراهم می‌کند. نور کم می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند تأثیر بر تمرکز مغز و وضوح بینایی هنگام خواندن می‌شود، از طرفی نور زیاد از حد به تشدید بیش فعالی کمک می‌کند.
تسهیل فرآیند یادگیری با استفاده از تکنولوژی در محیط آموزشی
یکی دیگر از فاکتورهای تاثیر دکوراسیون بر یادگیری، تکنولوژی است. تکنولوژی طراحی فضاهای آموزشی را متحول کرده و فرصت‌های جدیدی را برای تعامل و همکاری فراهم کرده است. تکنولوژی اصول آموزش و یادگیری را تغییر نداده است، اما مطمئناً ظاهر کلاس و نقش معلمان را در آن تغییر داده است. از تخته‌های وایت برد الکترونیکی و تبلت‌ها گرفته تا مدل‌های تعاملی سه‌بعدی و برنامه‌های یادگیری تطبیقی، تمام اشکال تکنولوژی، فرصت‌های بسیاری را برای افزایش یادگیری افراد فراهم می‌کند. از مزایای استفاده از تکنولوژی در فضاهای آموزشی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- میزان تعامل افراد را افزایش می‌دهد
- تکنیک‌های یادگیری جدید را ارائه می‌دهد
- به تمایز در نحوه یادگیری افراد شرکت‌کننده در کلاس احترام می‌گذارد
- همکاری بیشتر را افزایش می‌دهد
- بهره‌وری و خلاقیت را افزایش می‌دهد
- کار کاغذی معلمان را کاهش می‌دهد
- داده‌های ضروری را جمع‌آوری می‌کند
- به افراد کمک می‌کند تا با دنیا و تکنولوژی روز در ارتباط بمانند
افزایش کیفیت آموزش با استفاده از مبلمان مناسب و استاندارد
به‌عنوان یکی دیگر از فاکتورهای تاثیر دکوراسیون داخلی بر یادگیری، مبلمان موجود در کلاس نقش اساسی در ایجاد یک محیط آموزشی راحت دارد. مبلمان باید به‌صورت ارگونومیک طراحی شده باشد و وضعیت بدنی راحتی را استفاده‌کنندگان فراهم کند و ناراحتی یا خستگی را کاهش دهد. علاوه بر این، مبلمان باید چندمنظوره و انعطاف‌پذیر باشد و امکان سفارشی‌سازی آسان را برای تناسب با فعالیت‌های مختلف آموزشی فراهم کند. مبلمان همچنین باید به‌گونه‌ای چیده شود که از فعالیت‌های یادگیری مانند بحث‌های گروهی، ارائه‌ها و کار انفرادی پشتیبانی کند.
افزایش رغبت یادگیری به کمک تصاویر الهام بخش در محیط آموزشی
گرافیک محیطی یکی از بحث‌های مطرح در دنیای طراحی و معماری است. پرداختن به این فاکتور در تاثیر دکوراسیون بر یادگیری، به‌دوراز لطف نیست. در تجربه افراد از درک فضا پنج احساس اصلی وجود دارد. این پنج احساس عبارت‌اند از تجربه احساسات:
- وظیفه
- تعامل
- کشف
- سرگرمی
- آرزو
گرافیک محیطی یکی از راه‌های ایجاد یک تجربه خوب با استفاده از به کار بردن تصاویر الهام‌بخش، معنادار و انگیزشی است. مطالعات نشان می‌دهد که استفاده از تصاویر در محیط باعث می‌شود که احتمال به اشتراک گذاشتن تصاویر در رسانه‌های اجتماعی توسط افراد ۱۰ برابر بیشتر شود. این خود مهر تائیدی بر صحت این موضع است که تصاویر تاثیرگذاری محیط را بیشتر خواهد کرد. محیط‌های آموزشی نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
تصاویر استفاده‌شده باید مشخص باشد و هدف خاصی را دنبال کنند. تصاویر استفاده‌شده در محیط‌های آموزشی باید ارزش‌ها، اصول فرهنگی را ارائه دهد و الهام‌بخش و انگیزشی باشد.
افزایش ابتکار عمل با استفاده از المان های طبیعی در فضای آموزشی
نیاز ذاتی ما به اتصال به دنیای طبیعی دیگر به‌ندرت احساس می‌شود. پس از هزاران سال تکامل انسان که در آن به‌طور کامل در طبیعت غوطه‌ور شده بودیم، امروز می‌بینیم که ۹۰ درصد از زمان خود را در داخل ساختمان‌ها و جدا از دنیای طبیعی می‌گذرانیم.
احاطه شدن توسط طرح‌های یکنواخت و مصالح غیرطبیعی در محیط ساختمان، می‌تواند ما را از الگوهای طبیعی بیشتر دور کند و منجر به نتایج منفی بر سلامت ذهنی و عاطفی ما شود. ادغام طرح‌های طبیعی در فضاهای انسانی می‌تواند مزایای بی‌شماری را برای سلامت ذهنی، فیزیکی و عاطفی کاربر فراهم کند. این موضوع برای محیط‌های آموزشی نیز صادق است
استفاده از المان‌های طبیعی در محیط معمولاً باعث ایجاد حس کلی آرامش می‌شود. استفاده از این المان‌ها باعث حضور رنگ‌های آبی، سبز و خاکی در فضای آموزشی ما خواهد شد. این عوامل در بهبود خلق‌وخو و تقویت عملکرد افراد تأثیرگذار است. وجود گیاهان سطح استرس را کاهش می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که دسترسی بیشتر افراد یادگیرنده در محیط‌های آموزشی به فضای سبز دارند، تا ۵۵ درصد خطر ابتلا به اختلالات روانی مختلف در آینده را کاهش می‌دهد. استفاده از اشکال و بافته‌ای طبیعی نیز می‌تواند به ترویج رفتارهای اجتماعی در محیط‌های آموزشی کمک کند.
فضاهای آموزشی که در آن از المان‌های طبیعی استفاده‌شده است، خلاقیت افراد را افزایش می‌دهند و به دلیل ارتباط کدگذاری شده بیولوژیکی ما با طبیعت، باعث ایجاد رشد سالم‌تری خواهند شد. درنهایت، ازنظر موفقیت تحصیلی، استفاده از المان‌های طبیعی در محیط‌های آموزشی باعث کسب نمرات بالاتری در آزمون خواهد شد و میزان تمرکز بالاتری را برای افراد به وجود خواهد آورد.
جمع‌بندی
در این مقاله از اهمیت و نقش دکوراسیون در یادگیری صحبت کردیم و توضیح دادیم که طراحی موثر کلاس درس یک عنصر ضروری در ایجاد یک محیط یادگیری مساعد است. طراحی فضای آموزشی باید عمدی و هدفمند باشد و عناصری را در خود جای دهد که مشارکت، خلاقیت، همکاری و پیشرفت تحصیلی را ارتقا می‌دهد. با اولویت دادن به طراحی فضای آموزشی، مدرسان و مربیان می‌توانند نتایج یادگیری افراد یادگیرنده را افزایش دهند و یک محیط یادگیری مثبت تاثیرگذارتری را فراهم کنند. نظر شما در رابطه با تاثیر دکوراسیون در یادگیری چیست؟ آیا در این زمینه تجربه‌ای داشته‌اید؟ لطفا در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید
مقاله های ویژه
۰۴ آذر ۱۴۰۲آشنایی با ۲۰ مورد از سبک های دکوراسیون اداری
دیدگاهتان را بنویسید